سیلان، که فرمول شیمیایی آن SiH4 است، گازی رنگin و قابل اشتعال است که به طور معمول در صنعت الکترونیک، به ویژه در تولید نیمه هادیها و سلولهای خورشیدی استفاده میشود. این ماده هیدرید سادهای از سیلیکون است و از نظر ساختاری مشابه متان (CH4) است. سیلان بسیار واکنشگراست و میتواند به طور خودکار در هوا اشتعال پیدا کند، بنابراین مادهای خطرناک است که نیازمند دقت در عملیات است.
تولید سیلان معمولاً شامل واکنش کلرید چهارگانه سیلیکون (SiCl4) با گاز هیدروژن در دمای بالا است. این فرآیند منجر به تولید سیلان و هیدروکلریک اسید (HCl) به عنوان محصول جانبی میشود. سیلان نیز میتواند از تجزیه حرارتی سیلانها یا واکنش سیلیکون فلزی با اسید هیدروکلریک تولید شود.
به علاوهٔ کاربردهای آن در بخش الکترونیک، سیلان در تولید ریزدانههای شیشهای معالجشده با سیلان که بهبود چسبندگی رزینها به ریزدانهها را ایجاد میکند و خواص مکانیکی مواد مرکب را افزایش میدهد، استفاده میشود. همچنین در 합تافتهسازی مختلف پلیمرهای سیلیکونی و بهعنوان عامل کاهنده در واکنشهای شیمیایی نیز به کار میرود.
به دلیل طبیعت فورانپذیر سیلان، باید تحت شرایط گاز隋 ذخیره و حمل شود تا احتراق غیرمورد نظر جلوگیری شود. این ماده معمولاً در سیلنکهای فشاردار تأمین میشود و بر اساس پروتکلهای ایمنی صریح برای کاهش ریسکهای مرتبط با واکنشپذیری آن، مدیریت میشود.
ویژگیهای کلیدی سیلان شامل:
اقدامات ایمنی در هنگام کار با سیلان بسیار حیاتی است، زیرا معرض هوا میتواند منجر به اشتعال خودکار شود و ورود این گاز به تنفس میتواند بر سلامت انسان تأثیرگذار باشد. Ventilatیون مناسب، تجهیزات محافظتی شخصی و برنامههای پاسخ به اضطرار برای کسانی که با این گاز واکنشزا سروکار دارند، ضروری است.